Nguyên nhân có thể là tác nhân vật lý, hóa học, sinh học, rối loạn sinh lý sinh hóa nội bào làm cản trở sự phân li của một hay một số cặp NST là nguyên nhân hình thành lệch bội.Sự rối loạn phân li NST có thể xảy ra trong nguyên phân hoặc giảm phân.Trong thực tế ít dùng dạng đột biến này vì chúng hay gây chết và nhìn chung có hại.Xảy ra cả ở thực vật và động vật